Skip to main content

डिजिटल नेपाल फ्रेमवर्क: हाम्रो देशको डिजिटल भविष्यको खाका

 

डिजिटल नेपाल फ्रेमवर्क: हाम्रो देशको डिजिटल भविष्यको खाका

नमस्ते साथीहरू! आज हामी कुरा गर्नेछौं डिजिटल नेपाल फ्रेमवर्क (DNF) को बारेमा। यो नेपाल सरकारको एउटा ठूलो योजना हो, जसले हाम्रो देशलाई डिजिटल प्रविधिको माध्यमबाट आधुनिक र समृद्ध बनाउने सपना देख्छ। यो फ्रेमवर्क सन् २०१९ मा सुरु भएको थियो र अहिले सन् २०२५ मा आएर DNF 2.0 को रूपमा अपडेट भएको छ। यो किन महत्त्वपूर्ण छ? यसले के गर्छ? र हाम्रो सरकारको भविष्यको योजना के छ? आउनुहोस्, यो कुरा सजिलोसँग बुझौं।

डिजिटल नेपाल फ्रेमवर्क: हाम्रो देशको डिजिटल भविष्यको खाका
डिजिटल नेपाल फ्रेमवर्क: हाम्रो देशको डिजिटल भविष्यको खाका


डिजिटल नेपाल फ्रेमवर्क के हो?

कल्पना गर्नुहोस्, हाम्रो गाउँ-शहर सबैतिर इन्टरनेट पुगोस्, स्कूलमा बच्चाहरूले कम्प्युटरमा पढ्न पाऊन्, अस्पतालमा टाढाबाटै डाक्टरसँग कुरा गर्न सकियोस्, र किसानले आफ्नो बालीको मूल्य मोबाइलबाटै थाहा पाऊन्। यो सबै सम्भव बनाउन सरकारले बनाएको योजना हो डिजिटल नेपाल फ्रेमवर्क। यो एउटा नक्सा जस्तै हो, जसले हामीलाई डिजिटल दुनियाँमा बलियो बनाउने बाटो देखाउँछ।

कुन-कुन क्षेत्रमा काम गर्छ?

यो फ्रेमवर्कले ८ वटा मुख्य क्षेत्रलाई समेट्छ:

  1. डिजिटल आधार: इन्टरनेट, ५जी, डिजिटल साक्षरता र साइबर सुरक्षा।
  2. कृषि: किसानका लागि डिजिटल बजार र मौसम जानकारी।
  3. स्वास्थ्य: टेलिमेडिसिन र डिजिटल स्वास्थ्य रेकर्ड।
  4. शिक्षा: अनलाइन कक्षा र स्कूलमा कम्प्युटर ल्याब।
  5. ऊर्जा: स्मार्ट ग्रिड र बिजुली व्यवस्थापन।
  6. पर्यटन: अनलाइन बुकिङ र डिजिटल मार्केटिङ।
  7. वित्त: मोबाइल बैंकिङ र डिजिटल भुक्तानी।
  8. शहरी विकास: स्मार्ट सिटी र ट्राफिक व्यवस्थापन।

यी क्षेत्रमा डिजिटल प्रविधिको प्रयोगले हाम्रो जीवन सजिलो र समृद्ध बन्नेछ।

अहिलेसम्म के भयो?

सन् २०१९ देखि अहिले अप्रिल ७, २०२५ सम्म यो फ्रेमवर्कले धेरै कुरामा प्रगति गरेको छ:

  • इन्टरनेट: ६० जिल्लामा अप्टिकल फाइबर पुगेको छ। मोबाइल इन्टरनेट ९९% जनतासम्म पुगेको छ, र ५जीको परीक्षण चलिरहेको छ।
  • सरकारी सेवा: नागरिक एप मार्फत राष्ट्रिय परिचयपत्र र अन्य सेवा लिन सकिन्छ। ५,००० भन्दा बढी ठाउँमा डिजिटल हस्ताक्षर सुरु भएको छ।
  • शिक्षा: १,००० स्कूलमा कम्प्युटर ल्याब बनेका छन्। अनलाइन पढाइको प्लेटफर्म बनाउने काम भइरहेको छ।
  • स्वास्थ्य: टेलिमेडिसिन सुरु भएको छ, तर धेरै अस्पतालमा अझै पुग्न बाँकी छ।
  • ऊर्जा र पर्यटन: स्मार्ट मिटर जडान भएको छ र पर्यटनका लागि QR भिसा र मोबाइल एप बनिरहेका छन्।

तर, सबै कुरा सजिलो छैन। पैसा, समन्वय र प्राविधिक ज्ञानको कमीले काम ढिलो भएको छ। गाउँमा इन्टरनेट पुगे पनि प्रयोग गर्न नजान्ने धेरै छन्।

डिजिटल नेपालका चुनौतीहरू के-के छन्?

यो योजनालाई कार्यान्वयन गर्ने क्रममा धेरै चुनौतीहरू देखिएका छन्। यहाँ ती चुनौतीहरूलाई सजिलोसँग बुझौं:

  • समन्वयको अभाव: विभिन्न मन्त्रालय र स्थानीय तहबीच समन्वयको कमी छ। बलियो संयन्त्र नहुँदा काममा ढिलाइ भएको छ।
  • स्वामित्वको कमी: धेरै सरकारी निकायले यो योजनालाई आफ्नो जिम्मेवारी ठानेका छैनन्। सञ्चार मन्त्रालय एक्लैले नेतृत्व गरिरहेको जस्तो देखिन्छ।
  • डिजिटल साक्षरताको कमी: गाउँका बासिन्दा र वृद्धवृद्धामा डिजिटल ज्ञान कम छ। इन्टरनेट भए पनि कसरी प्रयोग गर्ने भन्ने थाहा छैन।
  • आर्थिक स्रोतको अभाव: यो योजनालाई ठूलो बजेट चाहिन्छ। सरकारले १ खर्ब ७ अर्ब ५० करोडको अनुमान गरेको थियो, तर बजेट अभावले काम रोकिएको छ।
  • डिजिटल पूर्वाधारको कमी: गाउँमा इन्टरनेट गुणस्तरीय छैन। ५जी, डाटा सेन्टर र साइबर सुरक्षा जस्ता पूर्वाधार अझै बलियो बनाउन बाँकी छ।
  • प्रक्रियागत जटिलता: सरकारी प्रक्रियाहरू ढिला र जटिल छन्। जस्तै, साइबर सुरक्षा केन्द्रको विस्तृत योजना अझै बनेको छैन।
  • निजी क्षेत्रसँग सहकार्यको कमी: निजी क्षेत्रको सहभागिता कम छ। सरकारले उनीहरूसँग पर्याप्त छलफल गरेको छैन।
  • साइबर सुरक्षा जोखिम: डिजिटल प्रणालीमा जाँदा साइबर आक्रमण र डेटा चोरीको जोखिम छ। बलियो साइबर सुरक्षा नीति छैन।
  • डिजिटल विभेद: शहरमा इन्टरनेट र प्रविधिको पहुँच राम्रो छ, तर गाउँमा पुगेको छैन। महिला र सीमान्तकृत समुदायमा पहुँच कम छ।
  • नीतिगत अभाव: सूचना प्रविधि विधेयक र साइबर सुरक्षा ऐन जस्ता कानुन बन्न बाँकी छ। नीतिगत स्पष्टता नहुँदा अन्योल छ।
  • डिजिटल नेतृत्वको कमी: डिजिटल नेतृत्व, जवाफदेहीता र इकोसिस्टम निर्माणमा कमी छ।

भविष्यको योजना के छ?

अब सरकारले DNF 2.0 ल्याएर ठूलो सपना देखेको छ। यहाँ केही मुख्य योजना छन्:

  • रोजगारी र व्यापार: १० वर्षमा ३० अर्ब रुपैयाँको IT निर्यात गर्ने र ५ लाख रोजगारी सिर्जना गर्ने लक्ष्य छ।
  • इन्टरनेट: हरेक गाउँमा हाई-स्पीड इन्टरनेट र ५जी पुर्‍याउने।
  • शिक्षा र सीप: IT पढाउने र डिजिटल साक्षरता बढाउने।
  • साइबर सुरक्षा: डेटा सुरक्षित राख्न बलियो नीति बनाउने।
  • स्मार्ट नेपाल: स्वास्थ्य, शिक्षा, पर्यटन र शहरहरूमा डिजिटल प्रविधिको प्रयोग बढाउने।

सरकारको ठूलो लक्ष्य छ— सन् २०३० सम्म नेपाललाई मध्यम आय भएको देश बनाउने। त्यसका लागि डिजिटल प्रविधि हाम्रो मुख्य साथी बन्नेछ।

यो किन जरुरी छ?

डिजिटल नेपाल फ्रेमवर्क: हाम्रो देशको डिजिटल भविष्यको खाका
डिजिटल नेपाल फ्रेमवर्क: हाम्रो देशको डिजिटल भविष्यको खाका


हाम्रो देशमा धेरै सम्भावना छन्, तर चुनौती पनि उत्तिकै छन्। गाउँमा इन्टरनेट पुगे पनि प्रयोग गर्न नजान्ने, सरकारी सेवा लिन टाढा जानुपर्ने, र रोजगारीका अवसर कम हुने समस्या छन्। डिजिटल नेपालले यी सबै समस्यालाई समाधान गर्न सक्छ। यो हामीलाई विश्वसँग जोड्ने र हाम्रा बच्चाहरूलाई राम्रो भविष्य दिने बाटो हो।

मेरो विचार

मलाई लाग्छ, यो फ्रेमवर्क हाम्रो देशको लागि एउटा ठूलो अवसर हो। तर, यो सफल हुन सरकार मात्रै होइन, हामी सबैले साथ दिनुपर्छ। इन्टरनेट चलाउन सिक्ने, डिजिटल सेवाको प्रयोग गर्ने, र हाम्रा गाउँ-शहरमा यो कुरा फैलाउने काम हाम्रै हातमा छ। तपाईंलाई के लाग्छ? यो योजना हामीलाई कहाँ पुर्‍याउँछ?

१. डिजिटल नेपाल फ्रेमवर्क के हो? डिजिटल नेपाल फ्रेमवर्क नेपाल सरकारको एक योजना हो जसले डिजिटल प्रविधिको प्रयोगबाट देशको आर्थिक र सामाजिक विकास गर्ने लक्ष्य राख्छ। यो सन् २०१९ मा सुरु भएको थियो र अहिले DNF 2.0 को रूपमा अपडेट भएको छ। यसले इन्टरनेट, शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि जस्ता क्षेत्रमा डिजिटल सुधार ल्याउँछ।
२. यो फ्रेमवर्कले कुन-कुन क्षेत्रलाई समेट्छ? यो फ्रेमवर्कले ८ वटा क्षेत्रलाई समेट्छ: डिजिटल आधार (इन्टरनेट, ५जी), कृषि, स्वास्थ्य, शिक्षा, ऊर्जा, पर्यटन, वित्त, र शहरी विकास। यी क्षेत्रमा डिजिटल प्रविधिको प्रयोगले जीवन सजिलो बनाउने लक्ष्य छ।
३. अहिलेसम्म यो योजनाको प्रगति कस्तो छ? अहिलेसम्म ६० जिल्लामा अप्टिकल फाइबर पुगेको छ, ५जी परीक्षण भइरहेको छ, र नागरिक एपमार्फत सरकारी सेवा सुरु भएको छ। तर, पैसा र समन्वयको अभावले कतिपय काम ढिलो भएको छ।
४. भविष्यमा सरकारको योजना के छ? सरकारले DNF 2.0 मार्फत १० वर्षमा ३० अर्बको IT निर्यात र ५ लाख रोजगारी सिर्जना गर्ने लक्ष्य राखेको छ। हरेक गाउँमा इन्टरनेट, साइबर सुरक्षा, र डिजिटल साक्षरता बढाउने योजना छ।
५. यो हामीलाई किन जरुरी छ? यो योजना हामीलाई डिजिटल दुनियाँसँग जोड्न, रोजगारी बढाउन, र सरकारी सेवा सजिलो बनाउन जरुरी छ। यसले गाउँ र शहरको दूरी कम गर्छ र हाम्रा बच्चाहरूलाई राम्रो भविष्य दिन्छ।

Comments

Popular posts from this blog

When Will the SEE 2081 Results Be Published in Nepal? Teacher Boycott Threats Explained

  When Will the SEE 2081 Results Be Published in Nepal? Teacher Boycott Threats Explained The Secondary Education Examination (SEE) is a milestone for Grade 10 students in Nepal, and with the 2081 exams likely wrapping up around April 1, 2025, students and parents are already asking: When will the results be out? This year, though, there’s a twist—whispers of teachers refusing to check answer sheets are raising eyebrows. What’s going on, and how might it affect the timeline? Let’s dive into the details, from the usual schedule to potential delays and the unrest brewing among educators. The Usual SEE Result Timeline The SEE, overseen by Nepal’s National Examination Board (NEB), follows a predictable rhythm. Exams typically run in late March or early April (Chaitra in the Nepali calendar), with results dropping 2-3 months later, around late June to mid-July (Ashar or early Shrawan). For context: SEE 2080 (2024) : Exams spanned March 28 to April 9, 2024, with results published o...

The Rise and Fall of Rabi Lamichhane in Nepal Politics: A Detailed Timeline

The Rise and Fall of Rabi Lamichhane in Nepal Politics: A Detailed Timeline Rabi Lamichhane’s journey in Nepal politics is a gripping saga of meteoric success and a stunning collapse. From a beloved TV journalist to the founder of the Rastriya Swatantra Party (RSP), he captivated Nepal with promises of reform—only to see his career unravel amid legal battles, citizenship disputes, and financial scandals. As of March 21, 2025, his story remains a hot topic in Nepal’s political landscape. Let’s explore the full timeline of Rabi Lamichhane’s rise and fall, unpacking the key moments, controversies, and what’s next for this polarizing figure. Rabi lamichhane Member of parliament,Nepal Who Is Rabi Lamichhane? From Journalist to Political Star Rabi Lamichhane was born on May 11, 1974, in Bhaktapur, Nepal, into a middle-class family. His early life offered little hint of the fame to come. After moving to the United States in the 1990s, he worked odd jobs before gaining American citizenship ...

How to Find Which Pages of Your Site Are Indexed by Google: 10 Proven Methods

How to Find Which Pages of Your Site Are Indexed by Google: 10 Proven Methods Posted on April 4, 2025 by Pankaj Ever wondered which pages of your website Google has tucked away in its massive index? Whether you’re a blogger, a business owner, or just curious, knowing what’s indexed can help you optimize your site, troubleshoot issues, or simply satisfy your curiosity. Today, I’m sharing 10 effective methods to list out the pages Google has indexed from your site—complete with visuals to guide you. Let’s dive in! 1. The Classic site: Search Trick If you’ve ever typed site:yourdomain.com into Google, you’ve already stumbled upon one of the easiest ways to peek at indexed pages. This simple command shows all the pages Google knows about from your site. Add a keyword (like site:pankajblogs26.blogspot.com tech ) to narrow it down. It’s quick, but Google caps results, so it’s not the full picture—perfect for a fast check, though! A quick site: search reveals indexed pages in second...